درخت انگور یکی از درختان محبوب و پر محصول است که در بسیاری از مناطق ایران کشت می شود. این درخت به کم آبی مقاومت بالایی دارد و می تواند با شرایط رطوبت کم نیز به خوبی سازگار شود. اما با وجود همه این موارد رشد و باردهی خوب درخت، به سیستم آبیاری انگور توسط باغداران وابسته است و کم آبی می تواند تاثیر زیادی بر روی میوه دهی و کیفیت محصول این درخت داشته باشد. برای داشتن محصولات بیشتر و بهتر باید با سیستم آبیاری اصولی درخت انگور آشنایی داشته و آبیاری را خوب بلد باشید.
| موضوع | توضیحات مختصر |
|---|---|
| اهمیت آبیاری | آبیاری مناسب برای افزایش کیفیت و کمیت محصول، کاهش تنش آبی و جلوگیری از بیماری ها ضروری است. |
| عوامل مؤثر | فصل، نوع خاک، شرایط آب و هوایی، عمق ریشه ها |
| روش های آبیاری |
|
| نیاز آبی فصلی |
|
| نکات مهم | تنش آبی در زمان شکوفه دهی و میوه دهی موجب کاهش محصول می شود. درختانی با شاخه و برگ بیشتر، به آبیاری کمتری نیاز دارند. |
بیشتر بخوانید: فواید هرس سبز انگور
عوامل موثر در آبیاری انگور
عوامل مختلفی همچون فصل، نوع خاک، شرایط آب و هوایی و عمق ریشه درخت بر میزان و زمان آبیاری انگور تأثیر دارند. آبیاری صحیح از زمان شکوفه دهی تا رسیدن کامل میوه ها اهمیت زیادی دارد و کم آبی در این دوره می تواند کیفیت محصول را کاهش دهد. درختان جوان برای رشد ریشه های قوی نیاز به آبیاری کافی دارند. عدم آبیاری مناسب در فصل های بهار و تابستان می تواند منجر به خشک شدن درختان شود. بنابراین، داشتن سیستم آبیاری انگور مؤثر و مدیریت صحیح آن برای حفظ سلامت درختان و افزایش تولید محصول ضروری است.
انواع سیستم آبیاری انگور
برای انتخاب سیستم آبیاری انگور، توجه به شرایط اقلیمی و نوع خاک از اهمیت ویژه ای برخوردار است. به طور مثال، نوع خاک می تواند نحوه و زمان بندی آبیاری را به طور مستقیم تحت تأثیر قرار دهد.
در خاک های سبک و شنی، به دلیل نفوذ سریع آب، یک آبیاری سطحی کافی است تا ریشه درخت به خوبی سیراب شود. اما در خاک های سنگین و رسی، به دلیل سختی عبور آب از میان ذرات خاک، لازم است که آبیاری به صورت عمیق انجام شود تا آب به ریشه درختان تاک برسد. از طرفی، خاک های سنگین به علت نگهداری طولانی مدت آب، مستعد ایجاد بیماری های قارچی و بروز آفت های مختلف در ریشه درخت هستند.
به همین دلیل، درختانی که در خاک های سبک رشد می کنند، نیاز به آبیاری مکرر اما با حجم کمتر دارند. در مقابل، خاک های سنگین نیازمند آبیاری عمیق در بازه های زمانی طولانی تر هستند. علاوه بر این، شرایط آب و هوایی نیز بر سیستم آبیاری انگور تأثیر می گذارد. در مناطق سردسیر، نیاز درختان به آبیاری کاهش می یابد، اما در مناطق گرمسیر، به دلیل افزایش تبخیر آب، آبیاری بیشتری مورد نیاز است.
از روش های رایج آبیاری انگور می توان به موارد زیر اشاره کرد که با توجه به شرایط منطقه و خاک، بهترین گزینه انتخاب می شود.
- سیستم آبیاری بارانی
- سیستم آبیاری قطره‌ای
- سیستم آبیاری سطحی
- سیستم آبیاری زیر سطحی
در ادامه به بررسی فواید و معایب انواع سیستم آبیاری انگور می پردازیم.
بیشتر بدانید: زهکشی زمین چیست؟
آبیاری بارانی انگور
آبیاری بارانی انگور
سیستم آبیاری انگور به روش بارانی برای زمین های ناهموار بسیار مناسب است. این روش با بهره گیری از آبپاش های پلیمری یا آلومینیومی، که معمولاً در فواصل 20 متری در تاکستان نصب می شوند، آب را به صورت قطرات باران بر روی تاک ها پخش می کند تا نیاز آبی آن ها برطرف شود. این آبپاش ها می توانند به صورت تک مجموعه ای یا چند مجموعه ای عمل کنند.
این سیستم آبیاری انگور علاوه بر کاهش مصرف آب و افزایش راندمان، نسبت به روش آبیاری غرقابی، عملکرد محصول در هر هکتار را نیز بهبود می بخشد. بهینه سازی مصرف انرژی و جلوگیری از هدر رفت آب از دیگر مزایای قابل توجه سیستم آبیاری بارانی انگور است.
مزایا سیستم آبیاری بارانی
سیستم آبیاری بارانی انگور برای زمین های ناهموار مزایای زیادی دارد. این سیستم علاوه بر کاهش هزینه های آماده سازی زمین نسبت به آبیاری سطحی و غرقابی، از تلفات آب ناشی از نفوذ عمیق و رواناب سطحی جلوگیری می کند. آبیاری بارانی برای زمین هایی با نفوذ آب کم یا متغیر مناسب است و توزیع یکنواخت آب را فراهم می آورد. آبپاش ها در این سیستم علاوه بر آبیاری، برای محافظت در برابر سرما، تزریق کود و مواد شیمیایی، و کاهش دما استفاده می شوند. همچنین، آبیاری بارانی از یخ زدگی تاک ها در دماهای زیر صفر جلوگیری می کند.
معایب سیستم آبیاری بارانی
- هزینه اولیه زیاد
- تبخير آب در مناطق گرم و خشک
- در صورت وجود باد و طوفان، زمین یکنواخت آبیاری نمی شود
- خیس شدن برگ درختان باعث ایجاد قارچ و بیماری می شود
آبیاری قطره ای انگور
آبیاری قطره ای انگور
سیستم آبیاری انگور به روش قطره ای یکی از پرکاربرد ترین و موثر ترین روش ها برای آبیاری این درختان است. این سیستم آبیاری انگور به دلیل کاهش تبخیر آب، رطوبت بهینه و یکنواختی را در ناحیه ریشه درختان فراهم می کند و مواد مغذی را به طور مستقیم به ریشه ها می رساند.
آبیاری قطره ای انگور مصرف آب و انرژی را تا 20 درصد کمتر از آبیاری بارانی کاهش می دهد، زیرا هیچ آبی در جریان رواناب یا تبخیر هدر نمی رود. در این روش، با استفاده از لوله های آب چکان، درختان به طور مستقیم آبیاری می شوند. برای مثال، قرار دادن دو قطره چکان با فاصله 15 سانتی متری بین درختان مناسب است. برای درختان جوان تر، تعداد قطره چکان ها باید افزایش یابد.
یکی از ویژگی های برجسته سیستم آبیاری قطره ای انگور این است که برخلاف آبیاری بارانی، از افزودن رطوبت اضافی به شاخ و برگ درخت جلوگیری می کند. این امر به ویژه در جلوگیری از ابتلا به بیماری های قارچی مؤثر است، زیرا خشک نگه داشتن برگ ها از رطوبت اضافی پیشگیری می کند.
مزایای سیستم آبیاری قطره ای
- امکان کوددهی و استفاده از کودهای مایع همچون کود برای درشتی میوه در این سیستم آبیاری انگور وجود دارد.
- از شیوع آفات و رشد علف های هرز، به دلیل مرطوب نگه داشتن بخش مشخص از خاک جلوگیری می کند.
- سیستم آبیاری انگور به روش قطره ای باعث ایجاد اختلال در کار دیگر ماشین آلات کشاورزی نمی شوند.
- این سیستم از تبخير آب جلوگیری می کند.
معایب آبیاری قطره ای انگور
کیفیت آب در سیستم آبیاری قطره ای بسیار مهم است، زیرا گرفتگی روزنه های قطره چکان یا نوارهای قطره ای یکی از مشکلات اصلی این سیستم ها به شمار می آید. مسدود شدن روزنه ها توسط ذرات شن، سیلت، خاک رس یا مواد شیمیایی موجود در آب می تواند باعث کاهش یکنواختی آب شود. برای جلوگیری از این مشکل، استفاده از سیستم های فیلتراسیون و فیلترهای مناسب توصیه می شود.
آبیاری سطحی (جویچه ای)
آبیاری سطحی انگور
در سیستم آبیاری انگور به روش سطحی، آب از منبع اصلی به یک کانال مرکزی یا کانال هایی که در دو طرف هر ردیف کشیده شده است، هدایت می شود. نیروی جاذبه به عنوان نیروی محرکه این سیستم عمل می کند. این روش به طور کلی نسبت به سایر روش های آبیاری نیاز به سرمایه گذاری اولیه کمتری دارد، اما هدررفت آب در آن بالا است. با توجه به شرایط فعلی کشور و افزایش خشکسالی و کم آبی، استفاده از این روش ها در حال حاضر توصیه نمی شود.
مزایا آبیاری سطحی
- سادگی و هزینه پایین نصب
- مناسب برای زمین های وسیع
- افزایش نفوذ آب به عمق خاک
- مناسب برای خاک هایی با نفوذ پذیری خوب
معایب آبیاری سطحی
- هدررفت آب
- فرسایش خاک
- نیاز به شیب زمین مناسب
- رشد علف های هرز
- مصرف زیاد آب در مقایسه با روش های نوین
- آسیب به ریشه ها
سیستم آبیاری زیرسطحی
آبیاری زیرسطحی انگور
سیستم آبیاری انگور به روش زیرسطحی که در آن آب به طور مستقیم و به عمق خاک، نزدیک به ریشه گیاهان هدایت می شود. این روش در باغات انگور برای تأمین رطوبت مورد نیاز به طور مؤثر و دقیق قابل استفاده است. در این سیستم، لوله های مخصوصی که در عمق زمین نصب می شوند، آب را به ریشه های گیاه منتقل می کنند. این لوله ها معمولاً به صورت افقی و در عمق های مختلف از چند سانتیمتر تا چند متر زیر سطح خاک قرار دارند. این روش باعث می شود که آب به طور مستقیم به ریشه ها برسد و جذب آب و مواد مغذی توسط ریشه ها بهبود یابد.
مزایای سیستم آبیاری زیر سطحی انگور
- در مصرف آب صرفه جویی می شود.
- ریشه گیاه به طور مستقیم آبیاری می شود.
- باعث افزایش بهره وری محصولات می شود.
- در هزینه های کشاورزان صرفه جویی می شود.
- هزینه های مربوط به تولید محصول را کاهش می دهد.
- در این روش آبیاری نیز می توان از کودهایی همچون کود آمینو اسید برای درخت انگوراستفاده کرد تا کود از طریق ریشۀ گیاه جذب شود.
معایب سیستم آبیاری زیرسطحی انگور
- هزینه نصب بالا
- پیچیدگی در تعمیر و نگهداری
- نیاز به نظارت و کنترل دقیق
- خطر انسداد لوله ها
- محدودیت در استفاده در خاک های سنگین
- عدم مشاهده سریع مشکلات
آبیاری انگور در هر فصل
آبیاری انگور یکی از عوامل مهم در رشد و باردهی درختان است. افزایش عملکرد درخت، بهبود کیفیت محصول و کاهش خسارات ناشی از خشکی، از اثرات مثبت آبیاری صحیح می باشند.
مقالات بیشتر: وبلاگ گلخانه انگور آبشنگ
-
فصل بهار
در این فصل، درختان جوانه زنی را شروع می کنند و نیاز به آبیاری بیشتری دارند. با توجه به بارندگی نسبی در این فصل، پیشنهاد می شود که درختان انگور هر 10 روز یکبار آبیاری شوند.
-
فصل تابستان
به دلیل گرمای هوا و همزمانی با دوره رشد میوه، باید درختان را با برنامه منظم آبیاری کرد. در مناطقی که بارندگی مناسبی دارند، فواصل آبیاری انگور به 7 الی 10 روز یکبار می رسد. در مناطق گرمسیری با بارندگی کمتر، آبیاری انگور ممکن است به 5 روز یکبار نیاز داشته باشد. آبیاری باید به گونه ای باشد که خاک تا عمق 30 سانتی متر در نزدیکی پایه درخت مرطوب شود. استفاده از روش های آبیاری تحت فشار قطره ای یا آبیاری کانالی توصیه می شود.
-
فصل پاییز
درختان حتی پس از برداشت میوه نیاز به آبیاری دارند. در این فصل، فواصل آبیاری انگور باید به تدریج کاهش یابد و تا شروع دوره خواب درختان، آبیاری متوقف شود. فاصله آبیاری در فصل پاییز می‌تواند به 15 تا 20 روز یکبار برسد.
-
فصل زمستان
در دوره خواب درختان، آبیاری انگور ضروری نیست. اگر در مناطق بسیار گرم و خشک قرار دارید، اولین آبیاری باید قبل از جوانه زنی در اواخر زمستان انجام شود و این آبیاری باید تنها یکبار صورت گیرد.
نیاز آبی انگور
تاکستان انگور در مناطق با آب و هوای گرم و خشک تابستان نیاز به آبیاری بیشتری دارند. در این شرایط، هر تاک به طور روزانه به 30 تا 37 لیتر آب نیاز دارد. در مناطقی با آب و هوای خنک تر، میزان آبیاری انگور کاهش می یابد. آبیاری باید بر اساس شرایط آب و هوایی تنظیم شود تا گیاه آب کافی برای مرطوب کردن خاک تا عمق ریشه ها را دریافت کند.
برای مدیریت آبیاری انگور، آشنایی با چرخه رشد سالانه تاک و نیاز آبی آن ضروری است. مراحل اصلی رشد عبارتند از:
| مرحله رشد | درصد نیاز سالانه آب | توضیحات |
|---|---|---|
| جوانه زنی تا گلدهی | %9 | رشد ریشه و تعیین اندازه شاخ و برگ؛ جلوگیری از تنش آبی برای جلوگیری از اختلال در تشکیل میوه. |
| گلدهی تا تشکیل میوه | %6 | حساس به تنش آبی؛ آبیاری قبل از گلدهی برای تأمین رطوبت خاک ضروری است. |
| تشکیل میوه تا رسیدن کامل | %35 | نیاز آبی بالا؛ استفاده از تکنیک‌های مدیریت آب مانند کم آبیاری تنظیم‌شده برای بهبود کیفیت میوه. |
| رسیدن کامل تا برداشت | %36 | حفظ سلامت و جلوگیری از کمبود آب؛ کاهش آبیاری پس از بلوغ برای جلوگیری از رشد اضافی برگ ها. |
| برداشت تا ریزش برگ ها | %14 | کمک به رشد ریشه و ذخیره سازی مواد غذایی؛ آبیاری بیش از حد باعث رشد نامطلوب شاخه ها می شود. |
مقاله خواندنی پیشنهادی شما: آموزش هرس درخت انگور در سیستم داربستی به همراه ویدئو
نکات مهم آبیاری انگور
- درختانی که برگ های آن ها زرد با نوک قهوه ای است بیش از حد آبیاری شده اند.
- در کنار استفاده از روش آبیاری قطره ای، در برخی از باغ های انگور از روش آبیاری کانالی نیز بهره برداری می شود.
- درختانی که شاخه و برگ بیشتری دارند، نیازمند آبیاری کمتری هستند.
نکته مهم: هرگز نباید درختان انگور در زمان شکوفه زنی و میوه دهی؛ دچار تنش آبی شوند. هرگونه آبیاری بیش از حد یا کم آبی می تواند به کاهش تولید محصول در باغ، ریزش شکوفه ها، ترک خوردن دانه های انگور و ابتلا به بیماری های قارچی و سایر مشکلات منجر شود.
نقل قول:
Irrigation systems are a major investment; systems should be carefully planned and designed. Factors such as soil type, soil depth, effective rooting zone of the vines, vine density, water quality, land formation and economic factors such as the capital and operating costs, will all play a role in deciding the irrigation system. Irrigation systems should encourage vine growth while minimizing soil erosion, and water loss. “Source“
ترجمه: سیستم های آبیاری یک سرمایه گذاری عمده هستند. سیستم ها باید به دقت برنامه ریزی و طراحی شوند. عواملی مانند نوع خاک، عمق خاک، منطقه موثر ریشه زایی تاک ها، تراکم تاک، کیفیت آب، تشکیل زمین و عوامل اقتصادی مانند سرمایه و هزینه های عملیاتی، همگی در تصمیم گیری سیستم آبیاری نقش دارند. سیستم های آبیاری باید رشد انگور را تشویق کنند و در عین حال فرسایش خاک و از دست دادن آب را به حداقل برسانند.
منابع خارجی:
آخرین دیدگاه